Kasıtlı eksik ve yanlış bilgi vererek, devlet kurumlarını, çalışanlarını kamuoyunun gözünde küçük düşürmeyi maksat ve alışkanlık edinen; politikleri yanlış yönlendiren, yanıltan; siyasi söyleme materyal olmayı içine sindiren bu gazetelerin günah defteri epey kabarık.
TBMM Genel Şurası gündemine gelecek Basın Kanunu’nu fırsat bilerek bir sefer daha devlet kurumlarını gaye alan bu gazetelerin, “Yavuz hırsız konut sahibini bastırır” misali davranmaları tahammül hudutlarını zorluyor.
GAZETECİLİĞİN ETİK KODLARINI DARMADAĞIN EDEN İFADELER
Ellerine geçen her fırsatta ağız birliği yaparak Basın İlan Kurumu’na yönelik atak teşebbüsü başlatan kelam konusu gazetelerin ceza almasına neden olan, ahlak sonunu aşan ve gazeteciliğin etik kodlarını darmadağın eden haber ve yazılardaki tabirler:
20 Kasım 2019: “Pzvnk” – 16 Ekim 2019: “Yerli karıyı kakalamışlar” – 20 Şubat 2020: “O…pu, k…tak, s…yim” – 6 Temmuz 2020: “O…pu” – 13 Şubat 2020 : “Bu düğünde erkek tarafı yok” (eşcinselliği özendirme) – 24.02.2022: B…k – 19 Nisan 2022: “G…t elden gidecek”
“Kör göze parmak sokarcasına göz nazaran göre bu tabirleri kullanan gazeteleri, hangi aile çocuğunun okumasını yahut duymasını ister?” sorusu, konunun ciddiyetini gözler önüne seriyor.
KANUNDA NE DİYOR?
Türkiye’de 1961 yılında yürürlüğe giren 195 sayılı Kanunun müeyyide başlıklı 49. hususu; Basın Ahlak Temellerine uymayan gazetelere iki aya kadar ilan kesme uygulanabileceğini öngörüyor.
Haberden ziyan gördüğünü ve Basın Ahlak Asıllarına nazaran ihlalin kelam konusu tez eden taraf, Basın İlan Kurumu’na şikâyette bulunuyor (Nadiren de olsa re’sen harekete geçilebiliyor). Sonra bu hususta uzmanlaşmış, ortalarında hukukçuların da olduğu bir takım, şikayet müracaatlarını tek tek inceliyor. Haberi yayınlayan gazeteden şikayet konusuna temel olmak üzere yazılı savunmaları isteniyor. Akabinde husus müracaat sırasına nazaran İdare Şurası gündemine alınıyor. Eşit sayıda Basın, Hükümet, Tarafsızlar kümelerinden gelen üyelerin oluşturduğu İdare Konseyi, şikayeti ve savunmayı dikkate alarak bir karar veriyor.
CEZA KESİLEN GAZETE YARGIYA GİDEBİLİYOR
İhlalin derecesine nazaran ilan kesme müeyyidesi uygulanan gazete mevzuyu yargıya taşıyabiliyor. Birebir hak, müeyyideye mahal olmayan kararlarda şikayetçi taraf için de geçerli oluyor.
Ayrıca Anayasa Mahkemesi’nin Basın İlan Kurumu tarafından Basın Ahlak Temellerini uygulanmasının yerinde olduğuna dair birçok kararı bulunuyor.
Basın Ahlak Esasları’nın çabucak başında ise şöyle deniyor:
“Bir kamu hizmeti olan gazetecilik, ferdî yahut ahlâka alışılmamış gaye ve çıkarlara âlet edilemez ve kamu faydasına muhalif bir biçimde kullanılamaz…”
Sürekli olarak baskıya uğradıklarını ve ilan kesme yoluyla cezalandırıldıklarını tez eden gazeteler en çok 3. unsurun “e” ve “f” bendinden ceza alıyor:
“e) Küçüklerin ve gençlerin toplum içinde, kişiliklerinin gelişmesini ve korunmasını olumsuz etkileyecek yahut onlara yönelik cinsel tacize teşvik eden ve şiddeti özendiren yayın yapılamaz.
f) Ahlâka muhalif yayın yapılamaz.