Semra Yansit
Türkiye, Cumhurbaşkanı kararı ile 20 Mart 2021 tarihinde imzacısı olduğu İstanbul Sözleşmesi’nden çekildi. Fesih kararına karşı bayan örgütlüleri, sivil toplum örgütleri, siyasi parti ve barolar itirazda bulundu. Cumhurbaşkanı’nın kararına itiraz eden kurumlardan biri de Diyarbakır Barosu oldu.
İstanbul Mukavelesi’nin iptaline karşı Diyarbakır Barosu’nun açtığı davanın birinci duruşma 28 Nisan 2022 de görüldü. Duruşmaya Diyarbakır Baro Lideri Nahit Eren, Bayan Hakları Komitesi’nden Aslı Pasinli ve Diyarbakır Barosu ismine İdare Konseyi Üyesi Avukat Hatice Demir katıldı.
Avukat Hatice Demir ile mahkemede yaşananları, duruşmadaki izlenimlerini ve 15 gün içerisinde açıklanması gereken kararın neden açıklanmadığını konuştuk.
‘DANIŞTAY SAVCISININ GÖRÜŞÜ BİZİMKİYLE PARALEL’
28 Nisan’da görülen duruşmada Danıştay savcısının İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmenin Anayasa’ya muhalif olduğuna dikkat çektiğini hatırlatan Demir, “Danıştay savcısı daha evvel de misal mahiyette mütalaasını bize göndermişti. Mütalaasında özetle İstanbul Sözleşmesi’nin Anayasa husus 90/5 uyarınca; kanun kararında sayılan ve yoluna nazaran yürürlüğe girmiş temel hak ve özgürlüklerle ilgili olduğunu, bu nedenle korunması gerektiğini, Anayasa’ya nazaran, İstanbul Sözleşmesi’nin onaylanması, tatbikinin durdurulması yahut sonlandırılmasının TBMM kararı ile mümkün olabileceğini, yetkide ve yordamda paralellik prensibi uyarınca Cumhurbaşkanı kararının hukuka muhalif olduğunu ve iptal edilmesi gerektiği tarafında görüş sundu. Bu görüş bizlerin itirazlarına da çok paralel” diye konuştu.
‘TEPKİ ÇEKECEKLERİ İÇİN DURUŞMA KARARINI AÇIKLAMIYORLAR’
28 Nisan duruşması sonrası kararın 15 gün içerisinde açıklanması gerektiğine vurgu yapan Demir, “Yasal düzenleme gereği mahkemenin 15 gün içinde gerekçeli kararını yazıp bildirime çıkarması gerekiyordu. Bir ayı aşkın bir müddettir şimdi gerekçeli karar açıklanmadı, bildiri edilmedi. Bu durum yeni duruşma günü verilen davaların sonucunun beklendiğini ve açılan davaların reddedileceğini gösteriyor kanımca. Zira aksi bir karar verilseydi yeni duruşma günlerine de gerek kalmaz, devam eden davalar konusuz kalırdı. Ret kararının şimdiden açıklanması büyük bir reaksiyon ile sonraki duruşma süreçlerine tesir edeceği için beklendiği kanısındayım. Davamızın reddi halinde itiraz yollarına başvuracağız. Elbette karar ne olursa olsun bizler İstanbul Mukavelesi’ni her platformda ve davada savunmaya ve uygulanması için gayret etmeye devam edeceğiz” dedi.
‘SİYASİ İKTİDAR OTORİTEYE KAYIYOR’
Cumhurbaşkanı’nın anayasal yetkilerinin sonunu aştığını, temel hak ve özgürlüklere ait tek başına düzenleme yapma yetkisinin bulunmadığını aktaran avukat Hatice Demir, şunları söyledi: “Kadının insan hakları için değerli bir kazanım olduğunu, kazanılmış haklar için geriye götürülemezlik genel unsuruna muhalif olduğunu ve İstanbul Sözleşmesi’nin feshinde bir kamu faydası bulunmadığını tabir ettik. Sonuçta tüm idari süreç ve kararlarının kesin gayesinin kamu faydası olması gerektiğini, mukavelenin feshinde bir kamu faydası bulunmadığını, bayanların hayatları, hakları ve özgürlüğünün tehdit altında olduğunu, kararın yalnızca şiddet faillerini sevindirdiğini, Türkiye’de siyasal iktidarın otoriterliğe kaymasıyla eşitlik aksisi ve aileyi önceleyen siyasetlerin bayan düşmanlığını körüklediğini, yasal ve kurumsal kazanımlara karşı baskıları arttırdığını özce tabir ettik.”
‘MAHKEME LİDERİ DA DURUŞMANIN DANIŞTAY TARİHİNDE BİR BİRİNCİ OLDUĞUNU TABİR ETTİ’
Av. Hatice Demir 1 Haziran’da Çağlayan Adliyesi’nde yaşananları şu sözlerle ifade etti: “Kamuoyuna yansıdığı üzere, Danıştay’da tarihi bir gün yaşandı. Türkiye’nin dört bir yanından barolar, bayan örgütleri, aktivistler ve siyasi partiler bu duruşmaya katıldı. Duruşmayı yaklaşık bin bayan izledi. Bayan hareketi için bayanların tarihî birikimi ve kazanımı için fevkalade bir atmosfer vardı. Tıpkı güne duruşma günü verilen 10 dava tıpkı anda Danıştay Konferans Salonu’nda görüldü. Mahkeme lideri da bu türlü bir duruşmanın Danıştay tarihinde bir birinci olduğunu tabir etti. Her davacı taraf için 3 bireye kelam verildi. Biz de Diyarbakır Barosu Bayan Hakları Merkezi ismine duruşmada kelam aldık. Kelam alan her bayan mukavelenin neden korunması gerektiğini anlattı, mukaveleyi ve bayanların haklarını fevkalade bir formda savundu. Duruşmadaki herkesin tıpkı his ve niyet birlikteliğiyle hareket etmesi, birbirinin kelamını kaldığı yerden devam ettirmesi davanın neden politik bir dava olduğunu da gösteriyordu.”
‘SÖZLEŞMEDEN ÇEKİLMEK ANAYASAYA AYKIRIDIR’
Davaya Cumhurbaşkanı’nı temsilen avukatlarının katıldığını belirten Demir, “Cumhurbaşkanı’nın mukaveleyi fesih kararını temelde iki argümanla savundular. Bunlardan biri Cumhurbaşkanı’nın mukaveleden tek başına çekilme yetkisinin olduğuna ilişkindi, oburu ise Türkiye’de mevcut yasal düzenlemelerin bayanları şiddete karşı koruyacak seviyede olduğunu ve bu türlü bir mukaveleye gereksinimin olmadığına ilişkindi. Bu tezlere karşı davaya katılanlar olarak kelam alıp demin de tabir ettiğim konularla mukaveleden çekilme kararının Cumhurbaşkanı’nın anayasal yetkilerinin hudutlarına alışılmamış olduğunu, mukavelenin eşitlik temelinde oluşturulduğunu, bayana yönelik şiddetle uğraşta yol haritasını belirleyen en değerli doküman olduğunu, Türkiye’de bunu karşılayan bir düzenlemenin bulunmadığını özetle tabir ettik” dedi.
‘DİYARBAKIR BAROSU OLARAK YENİDEN ORADA OLACAĞIZ’
Demir; 7, 14 ve 23 Haziran da görülecek olan duruşmaya herkesin katılmasının kıymetli olduğunu ve bununla ilgili kampanyalar düzenlediklerini söz etti. Bundan sonraki duruşmalara da katılacaklarını belirten Demir, kelamlarını şöyle noktaladı: “Dava açan kurumlara 7, 14 ve 23 Haziran için yeni duruşma günü verildi. Bizim açtığımız dava birinci duruşma günü verilen davalardandı ve güçlü bir iştirakle 28 Nisan’da görüldü. Artık yeni duruşmalara güçlü bir iştirakin sağlanması ve Cumhurbaşkanı kararının iptali için kamuoyunda bayan örgütleri, barolar ve aktivistler tarafından yürütülen kampanyalar var. Biz de tüm duruşmalara takviye ve dayanışma için Diyarbakır Barosu Bayan Hakları Merkezi olarak katılacağız.”