ANKARA – Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakatı’nda ortaklaşan altı siyasi parti temsilcisi, bayan hareketi ile bir ortaya geldi.
SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği tarafından çevrimiçi gerçekleştirilen aktifliğe CHP Genel Lider Yardımcısı Muharrem Erkek, Demokrat Parti (DP) Genel Lider Yardımcısı Bülent Şahinalp, DEVA Partisi Hukuk ve Adalet Siyasetleri Lideri Mustafa Yeneroğlu, Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün, GÜZEL Parti Genel Lider Yardımcısı Bahadır Fazilet ve Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Bülent Kaya katıldı.
SES Derneği ismine konuşan Gülseren Onanç, altılı masanın temsilcilerine, bayanların parti içerisindeki temsiliyetinden siyasetteki ‘eksik temsil’ sıkıntısına kadar birçok soru yöneltti.
‘MUTABAKAT METNİNDE BAYAN HAKLARINI SOMUT HALDE DEĞERLENDİRDİK’
Türkiye’de uygulanan tek adam rejiminde tüm hak ve özgürlüklerin tehdit altında olduğunu tabir ederek kelamlarına başlayan CHP’li Muharrem Erkek, öncelikle bu sistemin güçlendirilmiş parlamenter sistem ile değiştirilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Altı siyasi partinin bu istikamette hazırladığı mutabakat metninde temel hak ve özgürlükler başlığı altında bayan haklarının somut olarak değerlendirildiğini belirten Erkek, “Biz prensiplerimizi çok sağlam ve samimi bir formda ortaya koyduk. Eğitim müfredatında, ilkokul birinci sınıftan itibaren insan hakları ve bayan erkek eşitliği şuurunun artırılması için bir ders konulması gerektiğine dikkat çektik. Çalışan komitelerimiz seçim sonrası için eşit temsile çok ihtimam gösteriyor” dedi.
‘KADINLAR SİYASETE İŞTİRAKTE TEREDDÜT YAŞIYOR’
‘Altılı masa’ olarak ortaklaştıkları mutabakat metninde, aslında nasıl bir Türkiye hayal ettiklerinin kaleme alındığını belirten Demokrat Parti Genel Lider Yardımcısı Bülent Şahinalp, bayanların siyasete iştiraki noktasında bir tereddüt yaşandığının altını çizdi. Şahinalp, “Önümüzdeki periyotta tahminen de siyasete iştiraki teşvik etmemiz gerekiyor” diye konuştu. Şahinalp kelamlarına şöyle devam etti: “Biz mutabakat metninde bayanlarla ilgili bahisleri değerlendirdik. Bayanların toplumsal hayata iştirakinin düşük olduğu konusunu teşvik edecek durumların altını çizmeye çalıştık. Kız çocuklarının eğitim hakkının ehemmiyetine dikkat çektik. Lakin bayanların siyasete iştirakinde düşük bir istek var. Bayanların toplumsal hayata iştirakinin düşük olduğu konusunu teşvik edecek durumların altını çizmeye çalıştık. Artık bugün geldiğimiz ortam itibariyle bayanlar siyasi hayata atılma konusunda bir tereddüt de yaşıyorlar. Parti olarak bakıldığında DP’de 4 tane bayan vilayet lideri misyon almaktadır.”
‘171 BİN ÜYEMİZİN YÜZDE 34’Ü BAYANLARDAN OLUŞUYOR’
DEVA Partili Mustafa Yeneroğlu da yaptığı konuşmada altılı masada yer alan siyasi partilerin ortak mutabakat metninde bayana ait sıkıntıları öncelikli olarak gündemine aldığını tabir etti. DEVA Partisi olarak da bu hususta yürüttükleri çalışmalar olduğuna dikkat çekerek, “171 bin üyemizin yüzde 34,7’si bayan arkadaşlardan oluşuyor. Bizim bütün karar mekanizmalarımızda yüzde 35 cinsiyet kotası uygulanıyor. Bu yüzde 35 cinsiyet kotasına ulaşmak için de harika bir uğraş sarf ediyoruz” dedi. Yeneroğlu, bayanları siyasete çekme konusunda ise çok önemli sorunlar yaşadıklarını söyledi.
‘PARTİDE 5 VİLAYET, 17 İLÇE LİDERİ KADIN’
Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün de bayan hakları konusunda ‘altılı masa’ tarafından imzalayan mutabakat metnini işaret etti, “Öncelikle altılı masada bayanın hayat hakkını savunma konusunda bir kararlılık var. Kız çocuklarının okullaştırılması ve bu mevzuda alınacak tedbirlerimiz var. Siyasete iştirak hakkı çok kıymetli lakin bunun yolları ne olacak? Bu mevzuda çalışmalar yapıldı” tabirlerine yer verdi.
Gelecek Partisi’nde misyon alan birinci liderleri içerisinde 5 bayan, ilçe liderleri içerisinde ise 17 bayan olduğunu kaydeden Üstün, mevcut sistemin hali hazırda bayanı da erkeği de ezdiğini söyledi, “Bu sistemi değiştireceğiz” dedi.
‘NÜFUSUN YARISINI BİR YERE KOYARAK İLERLEMEMİZ MÜMKÜN DEĞİL’
İYİ Partili Bahadır Fazilet ise Türkiye’deki bayan haklarının öteki ülkeler ile farklılık gösterdiğini belirterek, bu farklılığı da şu halde açıkladı: “Türkiye’deki bayan hakları Cumhuriyet’tir, Cumhuriyet’in kurucu kıymetleridir. Bayan haklarına saldırmak; aslında Cumhuriyet’e saldırmayanların hareketidir. Türkiye’deki bayanlar da haklarını kimseye yedirmezler. Bayan yüklü bir aileden geliyorum. Bayan elinin değdiği her yer daha da bir aydınlanır. Nüfusun yarısını bir yere koyarak ilerlememiz mümkün değil. Bayanlara siyaset ve toplum olarak eşit haklar sağlamamız gerekiyor. Bayanların haklarını bayanlar kadar erkekler de savunmalıdır. Bir de altılı masada bulunan genel lider yardımcıların hepsinin erkek olması eleştiriliyor. Hepimizin erkek olması tesadüfen hukuk işleri liderlerinin erkek olmasından kaynaklanıyor.”
Erdem, altılı masanın aday göstereceği cumhurbaşkanı adayının bayanlar tarafından desteklenmesi noktasında ise “Altılı masanın Cumhurbaşkanı adayı bu ülkede kuvvetler ayrılığı getirecek, adaleti getirecek. Devlet kimseyi coplamayacak. Devlet kimseye gayri ulusal savında bulunmayacak” dedi.
‘İSTANBUL KONTRATI ATILIMCI VE MÜZAKERE ORTAMINDA İMZALANMADI’
Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Bülent Kaya da konuşmasını yüklü olarak İstanbul Kontratı tenkitleri üzerinden yaptı. Kontratın iştirakçi ve müzakere ortamında imzalandığı için itirazları olduğunu belirten Kaya, “Bir mukaveleyi toptan kabul ve toptan ret üzerinden değil, sorun yaratan yerlerin tartışılması üzerinden ele almak gerekiyor. Bu mukavelenin aileyi bir bütün olarak değerlendiremediğini, yalnızca bayanı önceleyerek bayana şiddetin önlenemeyeceğini düşünüyoruz. Sağlıklı bir aile oluşturabilirsek, bayana yaklaşım hali, bayanın güçlendirilmesi mümkün olabilir. Kontratta yer alan ve aile kurumunun korunması noktasındaki muğlak tabirlerin mukaveleyi gölgelediğini düşünüyoruz” halinde konuştu.
Kaya, bayan hakları, bayana yönelik şiddet hususlarının temelinde hem fikir olduklarını fakat partilerin bakış açılarının farklı olabileceğini de kelamlarına ekledi.
CHP’DE CİNSİYET KOTASINA UYULUYOR MU?
Altılı masa temsilcilerinin sunumlarının akabinde aktifliği izleyenler tarafından siyasilere sorular yöneltildi. CHP’li Muharrem Erkek, kendisine partide yüzde 33 olan cinsiyet kotasına uyulmadığına ait sorulan bir soruyu şu biçimde yanıtladı: “CHP’de yüzde 33 cinsiyet kotası mevcut. Genel merkez organlarında bu kotayı uyguluyoruz. Bu kâfi değil tabi ki. Vilayet, ilçe idarelerinde de bu kota uygulanmaya ihtimam gösteriliyor ancak her yerde kâfi sayıda bayan aday olmuyor. Bu yüzden de mevcut adaylar üzerinden idare oluşturuluyor.”
Kadın hakları ile ilgili altılı masada bulunan siyasi partiler ile temel unsurlarda uzlaştıklarını kaydeden Erkek, bir de teklifte bulundu: “Kadına karşı kabahat işleyen biri milletvekili adayı olamamalı. Bunları kaleme alıyoruz.”
DOĞUM YAPAN BAYANA 2 BUÇUK YIL MAAŞ ÖNERİSİ
Ayhan Sefer Üstün de bayanların siyasete iştirakinin neden düşük olduğuyla ilgili gelen bir soruya şu cevabı verdi: “Siyasette gereğince bayan neden yok? Bu sorunu çözmenin tek yolu kota değil. Bayanı eğitimden bu yana desteklersek ve ekonomik olarak kendini gerçekleştirirse, siyaset başta olmak üzere her alanda misyon alır. Sorun biz gidip vilayet liderlerinin yüzde 50’si bayan olmalı diyelim. Kimi vilayetlerimiz boş kalırdı. Neden bu kota doldurulamıyor sıkıntısına daha çok baş yormamız lazım. Lakin bayan anne oluyor. Doğum yapan bir bayan 2 buçuk yıl devlet tarafından desteklenmeli, maaş verilmeli halde teklifimiz var.”
‘BİZİM DE DAYANAĞA MUHTAÇLIĞIMIZ VAR, DESTEKLEYİN’
Bahadır Fazilet de bayanlara yönelik meselelerin tahlilinin fakat siyasi ikliminin değişmesiyle mümkün olabileceğini işaret ederek, “altılı masayı destekleyin” davetinde bulundu. Fazilet, “Altılı masa, önümüzdeki seçimleri kazanmadığı sürece biz daha bu türlü toplantıları çok yaparız. Bu ülkeye demokrasi, hukuk gelmez. Birbirimizi desteklemek ve kazanmak zorundayız. Sizden rica ediyorum, ne olur. Önümüzdeki seçimlerde yüreğinizden fazla aklınızla hareket edin. Bizim de takviyeye muhtaçlığımız var” diye konuştu.
‘KADINLARIN SİYASETE İLGİSİ DÜŞÜK DEĞİL, FIRSAT VERİLMİYOR’
Etkinlikte altılı masa temsilcilerin yüklü olarak bayanların siyasete katılmadığı istikametindeki argümanlarına bayanlardan itiraz geldi. Kamuoyunda bu istikamette yapılan araştırma sonuçlarına dikkat çeken iştirakçi bayanlar, “Kadınların siyasete ilgisi düşük değil, siyasete iştirake fırsat verilmiyor” tabirlerine yer verdi. (DUVAR)