ANKARA – Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından “Çocuklara Yönelik Kitap ve Oyuncak Seçiminde Ailelere Öneriler” başlıklı rehber hazırlandı.
Çocuklara alınacak oyuncaklarda dikkat edilmesi gereken noktaları vurgulayan Bakanlık satın alınan oyuncakların “milli ve manevi değerlere”, “evrensel ahlak kurallarına” karşıt olmamasını önerdi. Uzmanına nazaran ise bu tavır bir ihlal içeriyor ve Bakanlık çocuklara devletin devamlılığını sağlayacak “nesneler” olarak bakıyor.
‘EVRENSEL AHLAK KURALLARINA TERSLİK OLMASIN’
Aile Bakanlığı tarafından yayınlanan rehberde çocukların kitap okuma alışkanlığı kazanmalarına dair teklifler de yer aldı. Ebeveynler tarafından çocuklar için alınacak oyuncakların dehşet, şiddet, makûs davranış üzere çocuğun psikososyal gelişimini olumsuz tarafta etkileyici ögeler içermemesi gerektiğini vurgulayan Bakanlık, silah, bıçak üzere şiddet içerikli ya da şiddete teşvik edici nitelikteki oyuncakların da satın alınmaması gerektiğini belirtti.
Çocuklara yönelik alınacak oyuncaklara dair kriterler belirleyen Bakanlık rehberin devamında ise “milli ve manevi değerler” vurgusu yaptı ve, “Satın alınan oyuncakta ulusal ve manevi kıymetlere, üniversal ahlak kurallarına karşıt ögeler bulunmadığına dikkat edilmelidir” dedi.
‘BAKANLIK ÇOCUKLARA DEVLETİN DEVAMLILIĞINI SAĞLAYACAK ‘NESNELER’ OLARAK YAKLAŞIYOR’
Çocuk gelişimi uzmanı Ezgi Koman’a nazaran Bakanlığın ebeveynler için bir rehber hazırlamış olması değerli ancak bu rehberin hak temelli olması, Türkiye’de yaşayan her bir çocuğu gözeten, onların başka hak ve özgürlüklerini geliştirici olması gerekli.
Oyun hakkının çocuğun gelişimi açısından epey değerli olduğunu ve gelişim hakkı içerisinde yer aldığını hatırlatan Koman, Bakanlığım hazırladığı rehberde yer alan “seçilecek oyuncakların ulusal ve manevi pahalara uygun olması” şartının çok anlaşılır olmadığını belirterek şunları söyledi:
“Milli pahalara uygun oyuncak ne demek? Ya da ahlak kurallarına uygun oyuncak ne demek? Bu cümle Bakanlığın çocuğa nasıl yaklaştığını gösteriyor. Bakanlık çocukları, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde lisana getirildiği üzere hak ve özgürlük sahibi bağımsız özneler olarak görmüyor, çocuklara devletin milletin devamlılığını sağlayacak “nesneler” olarak yaklaşıyor. Yani çocukları bir kez daha araçsallaştırıyor.”
‘BU YAKLAŞIM AYRIMCILIĞA YOL AÇAR’
Bakanlığın tavrını “hak ihlali” olarak niteleyen Koman’a nazaran oyuncaklar elbette birtakım pahalar ve prensipler gözetilerek hazırlanmalı. Bu pahalar ve prensiplerin “evrensel insan hakları değerlerinden” oburu olamayacağını belirten Koman, “Elbette çocuklar içinde bulundukları kültüre ilişkin oyunlarla, oyuncaklarla müsabakalı, kendi kültürünü geliştirmeli. Hatta bir çocuk kültürü oluşturmalı. Lakin bu da farklılıkları gözetmeyen hatta yok eden bir yaklaşımla gerçekleşmez. Bu yaklaşım ayrımcılığa yol açar” dedi ve kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Zaten BM çocuk Hakları Sözleşmesi’nin yanı sıra Birleşmiş Milletler Din yahut İnanç Özgürlüğü Özel Raportörü, çocukların ‘ailelerinden ve mensubu oldukları topluluklardan bağımsız olarak da hak sahipleri’ olduğunu vurgular. Yani ne ailelerin ne devletin ne de kültürel ve dini toplulukların çocuklar üzerinde hakları bulunmamaktadır.”