Cömert Uygar Erdem
İliç teki maden alanının birçok taraftan tartışma yarattığını biliyoruz Çok uluslu bir Göztepe escort şirket ve yerli ortağınca birlikte işletiliyor olmasından Fırat Irmağının ana kollarından Karasu Çayının tabanında yer almasına geçmişte tesise ait ceza soruşturması açılmasının yarattığı siyasal çekişmeden şirketin toplumsal onay ismine proje Pendik Escort yeri İliç Erzincan sınırında yaptığı yatırımlara kadar birçok boyutu içeriyor
İliç in manasını anlamak için yabanî madencilik ve denetimsizlik üzerinde yoğunlaşmamız gerekiyor Maalesef yırtıcı madencilik kanunlar yoluyla kural haline getiriliyor Kurtköy Escort Bu sav yalnızca ekolojistlerin argümanı değil Birçok maden şirketi yetkilisi de bu kederden muzdarip Olağan ki ekolojistlerle birebir pencereden bakmıyorlar probleme Maden firmalarının telaşı daha fazla piyasa ve rekabet alakaları Kartal Escort üzerinden temelleniyor
İLİÇ KARA KUTU
İliç teki madenin yıllardır kapasite üstünde çalışma yaptığına ve gerektiği üzere denetlenmediğine dair birçok argüman ileri sürülüyor Yapılan kontrollere ait bilgi edinmelere gerektiği üzere karşılık verilmiyor Yapılan hata duyuruları takipsizlik kararlarıyla sonuçlanıyor Yani İliç bir kara kutu misali Bu kadar gizemin olduğu ortamda sızan siyanür sahiden 8 kg mi ve faaliyet kısa bir müddetliğine mi durdu sorularının yanı sıra alınan numuneler nerede incelenecek üzere sorulara da odaklanabiliriz
Gümüşhane de misal bir hadisede bir maden tesisinden kaynaklı siyanürün içme suyuna karışıp karışmadığını anlamak gayesiyle alınan numunelerin kamu eliyle vilayetteki öbür bir maden tesisinin laboratuvarında incelettirildiğini hatırlatmak da yarar var
ATIK ALANI VE KUŞ UÇUŞU
2019 Ekim ayında saha çalışması için İliç teydim Dikenli tellerin gerisinde farklı renkleri barındıran kimyasallarla dolu havuzu görme kot olarak daha yükseğindeki bir doruktan görünüşünü de fotoğraflama imkânım olmuştu Atık alanı Fırat ın en büyük kollarından Karasu ya kuş uçuşu ile çok yakın aralıkta ÇED raporunda yer alan taahhütlere uyulursa Karasu için bir tehdit arz etmiyor Kelamım ona
Kuş bu atıklardan içtiğinde uçabilir mi Karasu nun üzerinden Bu soru komik gelebilir lakin Gümüşhane de benzeri bir iddiayı ispatlamak ismine atık barajına ördek maketi yerleştiren bir maden tesisi gördüm Birçok maden davasında da atık barajlarındaki suların çok sağlıklı olduğunu tez edebilen avukat meslektaşlarımın çaresizliğine tanıklık ettim
Yıllardır bu masallar üzerinden siyanürün tesirleri basitleştirilmeye çalışılıyor Bu yüzden müsilaj temizliğindeki üzere yüzeysel ve görüntüsel bir temizlikle tüm kirliliğin ortadan kaldırıldığını savunuyor Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tıpkı Şebinkarahisar da yaptığı üzere
Peki bu kadar kolay temizlenebiliyorsa ve her şey bu kadar yoluna uygunken birdenbire bu türlü bir boru patlaması gerçekleştiyse neden üst huduttan para cezası kesildi O denli ya en ufak bir toplumsal hezeyanda verilen cezanın çok rahat kabullenildiği bir ortamda karara temel kanıtların nasıl elde edildiğini ve değerlendirildiğini çok kolay unutabiliyoruz Şirket ve eşrafının her şey tarzına uygundu savunusuna da birebir kolaylık ve nobranlıkla yaklaşabilecek miyiz
Şebinkarahisar da Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı atıkların iş makinalarıyla temizlendiğini Kılıçkaya Barajı na daha fazla atığın ulaşmasının engellendiğini ileri sürdü Bu tesislerin barajları neden çöküyor boruları neden patlıyor sorularının karşılığını dayanıksız yapı inşası üzerinden değil kapasite üstü çalışma kuşkusu üzerinden üretmek daha manalı Yani asıl sorgulanması gereken atık barajlarının neden kaldıramayacakları kadar yükleri taşımak zorunda bırakıldığı
DENETİMSİZLİK YIRTICI MADENCİLİĞİN ÖNÜNÜ AÇIYOR
Maalesef şirketler kapasitesinin üzerinde üretim yapmanın telaşına düşmüş vaziyetteler Üstte bahsettiğim maden firmalarının da yabanî madencilikten muzdarip olmasının nedenlerinden biri bu Bunu denetlemesi gereken makamlar ise denetleme bir yana tersine bu üslup uygulamaların önünü açıyor Denetimsizlik yabanî madenciliği daha da yaygınlaştırıyor
Sayıştay ın 2020 yılına ilişkin raporunda maden müsaade alanlarında denetimlerin gereğince yapılamadığı istikametindeki talimat ve ihtarlarına karşın denetimlerin kâfi seviyede iyileştirilmediğinin altı çiziliyor Sayıştay 152 maden müsaade alanından 46 sında idare müsaadesi olmayan yapılar 30 unda izin gayesi dışında kullanımlar ve 76 sında ise hem yönetim müsaadesi olmayan yapı hem de izin emeli dışında kullanımlar bulunduğunu bunların tespit takip ve denetimi bakımından aktif bir kontrol yürütülmediğini tespit etti 1
Türkiye deki 350 maden arama ruhsatından yalnızca bir tanesi memleketler arası klasmanda bir altın madenine dönüşebilmiş Madencinin 349 alanda yürüttüğü arama çalışmalarının finansı madencinin ziyan hanesine yazılmış 2 Bu dataları madenci kazanmıyor önermesini öne çıkarmak için değil beyan aslıyla çalışan bu işletmelerin kontrollerinin ne kadar sağlıklı olduğuna ait soru işareti yaratmak ismine paylaşıyorum
Türkiye de son iki yılda Niğde Tepeköy Mart 2020 Gümüşhane Boyluca Köyü Ağustos 2020 Artvin Murgul Ocak 2021 Balıkesir Şubat 2021 Giresun Şebinkarahisar Kasım 2021 Balıkesir Aralık 2021 olmak üzere kamuoyunca bilinen altı atık maden barajı ve sızıntı kazası yaşandı
İLİÇ KAPI VAZİFESİNDE
Kapasite artışı birebir alanda daha fazla üretim yapmanın ötesinde daha büyük havzalara açılmanın da kritik atağı haline geliyor İşte İliç in manası da burada gizli Büyük bir coğrafyanın madenciliğe açılmasını garanti edecek bir kapı vazifesi görüyor
Çöpler madeninin kapasite artışı için sondaj çalışması yapılan noktalar maden alanlarının çok daha geniş bir coğrafyaya yayılacağının kuşkusunu doğuruyor İliç ile başlayan çizgi Kemaliye Ovacık Hozat Pülümür Sivas ın Divriği Kangal ve Malatya nın Arapgir İlçelerini kapsayan büyük bir madencilik dalgasını doğurabilir Tıpkı Biga Yarımadası ile Artvin de artan maden projeleri Nevşehir Niğde Kayseri ya da Amasya Tokat Ordu vilayetlerini kapsayan çizgilerde olduğu üzere kümelenmeler kelam konusu olabilir
Şimdi önümüzde tek soru duruyor Büyük bir coğrafyayı madenciliğe açacak bu kapı kapatılacak mı yoksa sonuna kadar açılacak mı
Avukat
1 Orman Genel Müdürlüğü 2020 Yılı Sayıştay Kontrol Raporu
2 On Birinci Kalkınma Planı 2019 2023 Madencilik Siyasetleri Özel İhtisas Kurulu Raporu Kalkınma Bakanlığı Ankara 2018