İngiltere’de Başbakan Boris Johnson’ın Muhafazakar Parti liderliğinden istifa etmesinin akabinde, eski Maliye Bakanı Rishi Sunak partinin yeni başkanı ve başbakan olmak için adaylığını açıkladı. Sunak’ın salı günü kabineden istifası sonrasında, Boris Johnson’ı da istifaya zorlayan hükümet krizi tetiklenmiş ve ortalarında beş bakan olmak üzere 60’a yakın yetkili peş peşe vazifelerini bıraktıklarını açıklamıştı. Johnson, Muhafazakar Parti yeni önderini seçene kadar başbakan olarak kalmayı planlıyor. Sunak, şu ana kadar adaylığını açıklayan en yüksek profilli isim.
Kabinede vazife almamış olan Tom Tugendhat ve tüzel işlerden sorumlu Suella Braverman da aday olacaklarını açıkladılar. Eski Dışişleri Bakanı Jeremy Hunt, Savunma Bakanı Ben Wallace ve eski Sıhhat Bakanı Sajid Javid’in liderlik tekliflerini değerlendirdiği belirtiliyor. Eski Brexit Bakanı Steve Baker da yarışa katılacağının sinyallerini verdi.
PARTİLİLERDEN ‘RİSHİ İÇİN HAZIRIZ’ MESAJI
Muhafazakâr Parti liderlik yarışına ait takvimin önümüzdeki hafta onaylanması ve yeni başbakanın eylül ayına kadar misyonunun başında olması bekleniyor. Toplumsal medyada yayınladığı bir görüntü ile adaylığını açıklayan Sunak, “güveni tekrar tesis etmek, ekonomiyi yine inşa etmek ve ülkeyi tekrar birleştirmek” istediğini söyledi. Ülkenin “büyük zorluklarla” karşı karşıya olduğunu belirten Sunak, liderlik vasıflarına işaret ederek, “Covid kabusuyla karşı karşıya kaldığımız en sıkıntı vakitlerde hükümetin en şiddetli departmanını” yönettiğini söyledi. Muhafazakâr Partili birçok üst seviye milletvekili Sunak’ın adaylığını desteklediklerini Twitter’da “Rishi için hazırız” iletileriyle duyurdu. Parlamento lideri Mark Spencer, “Rishi, Partiyi birleştirebilecek, tüm ülkeyi bir ortaya getirebilecek ve bize beşinci genel seçim zaferini kazandırabilecek lider” diye yazdı.
Sunak, tanıtım görüntüsünde 1960’larda Doğu Afrika’dan İngiltere’ye göç eden Hint annesinin öyküsünü anlattı. Muhafazakâr Milletvekili, annesinin kendi eczanesini işlettiğini ve pratisyen doktor olan babasıyla tanıştığını anlattı. Sunak, “Ailem bana kendilerinin yalnızca hayal edebilecekleri fırsatlar sundu” dedi.
42 yaşındaki Sunak, yatırım bankası Goldman Sachs’ta analist olarak çalışmış ve daha sonra iki yatırım fonuna ortak olmuş, 2015’te de milletvekili seçilmişti.
Sunak daha evvel Muhafazakar Parti başkanı ve başbakan olarak Johnson’ın yerine geçecek aday olarak görülüyordu. Şubat 2020’de maliye bakanlığına atanan Sunak, Covid salgınının sonuçlarıyla uğraş etmek ve ekonomiyi ayakta tutmak için büyük harcamalar yaptı. Lakin varlıklı bir Hint aileden gelen eşinin İngiltere’de vergi ödememesiyle ilgili tartışmalar ve salgın sırasında tecrit kurallarını ihlal ettiği için para cezasına çarptırılması prestijini zedeledi. Sunak, Haziran 2020’de Başbakanın doğum günü partisine katılarak Covid kurallarını ihlal ettiği için Başbakan Johnson ve eşi Carrie ile birlikte para cezasına çarptırıldı.
İngiltere’nin AB’den ayrılmasına (Brexit) dayanak veren Sunak, iktisat siyaseti ve Johnson’ın vergileri daha süratli düşürme isteği konusundaki gerginliklere karşın ona sadık kaldı. Lakin Johnson’la münasebeti, Sunak’ın yakın müttefiki ve eski kabine arkadaşı eski sıhhat bakanı Sajid Javid ile birlikte istifa etmesiyle bozuldu. Sunak istifa mektubunda “kamuoyu haklı olarak hükümetin düzgün, ehil ve önemli bir biçimde yürütülmesini bekliyor” dedi. Sunak istifa mektubunda ayrıyeten iktisat konusundaki gerginliklere de değinerek Başbakan’la yaklaşımlarının “temelde çok farklı” hale geldiğini söyledi. Sunak ve Javid’in istifası bakanların peş peşe vazifesi bırakmasını tetikledi ve Johnson hükümetinin çöküşünü hızlandırdı. (BBC Türkçe)