Işıl Kurnaz
İnsan ne vakit evindedir Kadim yüklü ve tekinsiz bir soru olarak soruyorum yani seks hikayeleri konut ile yersiz yurtsuzluk ortasındaki çizginin tam da kendisinden Konutun ne kadar değişebilir dönüşebilir aşılabilir çıkıp gidilebilir geri dönülebilir kesimlere ayrılabilir ve hatta taşınabilir bir şey olduğunu bir bayan bilgisi adult hikayeler olarak bildiğimden Bu bayan bilgisinin bir hudut bilgisi içerdiğini de dikkate alarak Edward Said in yersiz yurtsuzluğu ülkeden ülkeye kentten kente meskenden konuta lisandan lisana ortamdan ortama sürüklenişler 1 idi sex hikayelerin elbette Hıristiyan bir Amerikan vatandaşı olarak Filistin Lübnan ve Mısır’da sonra da bir Arap olarak Amerika’da yaşamayı anlatıyordu bununla Yersiz yurtsuzluktan kastettiği bu iç içe geçmesi mümkün olmayan lakin birbirini tecavüz hikayeleri bir ömürle kesmek zorunda kalmış ömür hikayesiydi Pekala o vakit insanın konutu neresidir Bu Barbara Cassin in sorusu Cassin bunu bir tıp nostalji hissiyle yanıtlasa da mesken vatana ve yurda sex hikayeleri tekrar bir ülkeden bağlanıyordu Vatana dönmenin en güzel yolu vatanın size ilişkin olmaması değil midir 2 Zira vatan lisan üzere sahip olunan bir şey değildir 3
Vatanla kurulan mülki bağ sex hikaye bu cins bir hukuksal sahiplenme yani mülkiyet hakkı o kadar da direkt bir hak sahipliği değil öte yandan Vatan sahip olunan bir şey değildir inşa edilen bir şeydir daha çok erotik hikaye oku Misafir ediliyoruz Düpedüz konutumda kendi ülkemdeyim Bununla birlikte konuk edildiğim için burada kendimi konutumda hissediyorum aslında 4 Bunu meskenin ve vatanın sahip olunan değil de daha çok kurulan bir şey güncel sex hikayeleri oku olduğu anlatırken söylüyordu Cassin örneğin Fransızca hôte sözünün hem ağırlayan hem ağırlanan hem konuk hem de konut sahibi manasına geldiğinden bahsediyordu Bu simbiyotik bir alakadır biraz da konutunuzun hem sahibisiniz sikiş hikayeleri hem de konuğu Sizi hem ağırlar hem de sizin tarafınızdan kurulur Vatanın da misal bir mayadan yapıldığını söyleyebilir miyiz
Bir filozof ve bir eleştirmen yazar otuz yıl kadar evvel dünya erotik hikaye oku vatan kavramını ortaya atmışlardı 5 1960 lara kadar ‘hâlâ bedeli tam olarak bilinmeyen bir Dünya da bir Dünya nesne üzerinde’ yaşar iken artık Dünya Vatan ı keşfetmiştik onlara nazaran Bu ‘küçük gezegenin’ bütün beşerler için ‘dünyevî baht birliği’nin yeri olduğunu insanlık için mesken yurt vatan olduğunu keşfetmiştik Keşfin temeli dünyayı vatan bilmektir 6
Türkiye dünyayı vatan bilmenin hayli uzağında bir yer haline geldi Tahminen biraz da sistematik ve direkt ayrımcılığın yurdu haline geldiği için Kelam konusu türel ismi ve kavramsallaştırmasında bile mutabık kalınamayan yani tanım edilemeyen boş gösteren her türlü kavramın içine sığıştırılmaya çalışılan mülteciler göçmenler sığınmacılar yersiz yurtsuzlar süreksiz müdafaa altındakiler üzere bir sürü kavram insan olunca hem sokulmak istedikleri kaba sığmıyorlar hem de ırkçılığın her an daha cüretkar uzunluk verdiği memleketin insanı çarçabuk insan dışına iten dehümanize eden ırkçı milliyetçi refleksinden nasibini alıyorlar Zira isimlerine ne dersek diyelim çarçabuk insanlık kategorisinin dışına çıkarılanlar kelam konusu olduğunda konutumuzda ve yurdumuzda hem ağırlayan hem de ağırlanan olmuyoruz O mecrada sonlar net makul keskin ve değiştirilemez Orada mesken sahibi ve konuğun kim olduğu çoktan belirlenmiş kimin hudut dışına atılabileceği itilebileceği kimin dünya vatan a dahil olmadığı kimin insan olarak değil fakat önüne hukuken aşikâr sıfatlar gelerek tanımlanan kavram insan olduğu da muhakkak Orada insan lakin sonlara çarpıyor
SINIR BİLGİSİ
‘Adalet Atlası’nda Murathan Mungan ın bahsettiği bir şeydi hudut bilgisi Mungan hudut bilgisini ötekini tanıma faaliyeti anlatıyordu Yani kendi pozisyonunu başkasına nazaran almak Adalet hissinin yalnızca ferdî olarak başımıza gelenlerle değil kolektif ve toplumsal hafızamızla da zedelendiğini bilmek üzere Mungan buna dünyayı kendinin uzantısı sanmak diyor diğerlerini askıya alabilecek kadar güçlü biçimde dünyanın üzerinde tepinmek mümkün mü Bunu mümkün kılan en büyük pratiklerden biri ırkçılık değil mi Ben ülkemde mülteci istemiyorum Ben ülkemde Suriyeli istemiyorum diyen o vatanın asıl sahibi cümlelerin yerine rastgele bir ırkı rastgele bir toplumsal kümesi bir etnik kimlik kategorisini yerleştirdiğimizde vatansever olma ihtimali mi artar yoksa ırkçı olma ihtimali mi
‘YARIN HİÇ VATANI OLMAMIŞ ÜZERE KİMSESİZLER MEZARLIĞINA DEFNEDECEĞİZ’
Adalet duygusu onunla dolayımlı ve çoğunlukla tansiyonlu bir ilgisi olan hukuk duygusu yurttaşlık hukuku anayasal yurtseverlik bahsi sonları kendinden menkul ve çarçabuk insanı insanlığından soyutlayıp bir kategori haline getiren bir ülkede ne hale gelir Halbuki şunu biliyoruz dünyayla karşılaştığımızda dünyayı onarmaya başlarız Hudut bilgisi her vakit ülkelerin coğrafik hudutlarıyla ilgili değil Birçok vakit diğerleriyle müsabaka noktası olarak kurulan bir hudut Kesinlikle o sonda durmak o sonu dışlayıcı bir pürüze çevirmek gerekmiyor O müsabaka anının kendisinden o hudut bilgisinden yepisyeni bir dünyaya ve ufka atlamanın o hudut çizgisini geçebilmenin imkanını da sunuyor Adaleti benden evvel diğerlerine da ne olduğunu merak ederek onu sorarak kurmamız tahminen de biraz bu müsabakanın cezbesinden geliyor 7 Adalet bir hukuk tasavvuru değildir hukukun sınavıdır 8 derken adaletin dışına ittiklerimiz için hukukun sınıfta kaldığını da söylemiyor muyuz
Türkiye de mülteciliğin yersiz yurtsuz bir tarihi var elbette Bunun Birinci ve İkinci Dünya Savaşı yıkımıyla kitlesel göçlerle ulusal coğrafya bilgisinin zayıflığıyla kesinlikle bir alakası var Türk milliyetçiliğinin coğrafyası zayıftır Kuşkusuz Osmanlı nın çözülme sürecinde bakiye vatanın nereler olacağının geç belirlenmesiyle ilgisi var bunun 9 Mülteciliği işe fayda bir şey olma potansiyeli üzerinden kurgulayan bir devlet yapısından bahsediyorum Örneğin İkinci Dünya Savaşı nda Almanya dan gelen mülteci profesörlere mesken sahipliği yapan ulu gönüllü hoşgörülü bir devlet siyasetinin telaffuzundaki ayrımcılığa kulak vermemek mümkün mü Birleşmiş Milletler Mültecilerin Tüzel Statüsüne Ait Cenevre Sözleşmesi ni imzalayan Türkiye 29 Ağustos 1961 da bu husustaki deklarasyonunu açıklarken kontratın kapsamını coğrafya ile daraltmamış mıydı Buna nazaran Türkiye lakin ‘ Avrupa’da meydana gelen olaylar nedeniyle’ mültecilik statüsünü kabul ettiğini söz etmişti Yani bir coğrafya kaidesi ile Buradaki Avrupa sözcüğünü de Avrupa Kurulu üye ülkeleri olarak tanımlamıştı O halde şu açıktı Türkiye Suriye den Afganistan dan Somali den yani Avrupa dışındaki rastgele bir bölgeden gelen birine mülteci statüsü vermeyecekti Bu mültecilik haklarının da inkârı manasına geliyordu Suriyeliler için süreksiz müdafaa statüsü öbür bölgelerden gelenler için ikincil muhafaza ismi altında konuk edilen kavram insanlar vardı Güya bir kıssaları yokmuş üzere Tarlabaşı Dayanışma Kümesi Sierra Leone den gelen Foday Sesay ın 10 vefat haberini paylaşmıştı Geri gönderme merkezine sağlam girip hasta çıkmıştı Bugün vefat etti Yarın hiç hayatı ailesi seveni vatanı olmamış üzere kimsesizler mezarlığında defnedeceğiz
Bunun bugün yalnızca bu ülkenin ötekilerine ait bir hikâyesizlik hikaye yoksunluğu olmadığını bilmiyor olamayız değil mi Zira bugünün vatandaşının yarının mültecisi olmayacağını bilmiyor olamayız Bugün bu hukukun bu imtihanından yani göçmenler lakin işe fayda olma potansiyelleri varsa makbul gören siyasetin imtihandan kalmanın yalnızca türel değil insani sonuçları da olabileceğini göremiyor olamayız Siyasal iktidarın politik içerikten mahrum yalnızca popülist mülahazalar ve siyasal kartlarla örülü göç siyasetinin muhatabı elbette göçmenler değil Toplumdaki isimli suçluluk oranlarının suçlularının etnik ya da ırksal geçmişleriyle bir alakası da yok Irksal ceza hukukundan kriminolojiyi ırkla açıklayan teorilerden çıkıp kabahatin ve suçluluğun şahsî sorumluluk problemi olarak kurulduğu bir hukuk tertibi insan hakları uğraşının kazanımı değil miydi Bundan bu kadar çabuk vazgeçebilir miyiz
Siyasal iktidarın mülteci siyasetini eleştirmek açık kapı uygulamasıyla sondan kitleler halinde kimlerin geçtiğinin kaydını tutmadan siyasetsiz bir süreç yürütmek hasebiyle bir kabahat işlendiğinde cezasızlığın kapılarını en baştan açmak istisnai vatandaşlık kazanmanın hangi göçmenler için kullanıldığını sorgulamak siyasal bir tenkittir Lakin mülteci düşmanlığı hatayla ırk ortasındaki bilgili olduğu varsayılan bağ siyasal bir tenkitten çok nefret telaffuzuna yakınlaşır Bugün bu tenkidin bayanların güvenliğiyle ilgisi olduğu söyleniyor bu yüzden de ülkemde istemiyorum cümlesindeki boşluk çarçabuk dolduruluyor Pekala ırkçılığın handikaplarından biri burada bizi tekrar sınıyorsa Ya şiddete uğrayan bayan bir göçmense Üstelik o şiddet şahsen meskenin sahibi tarafından gelmişse Cenk Saraçoğlu nun vurguladığı üzere bir siyasal iktidar siyasetini mültecilere yönelik nefret söylemi haline dönüştürmek toplumdaki iktidar bağlantılarından kaynaklı problemlerin siyasetin dışına atılması manasında depolitizasyonun kendisi olur 11 Milliyetçi ideolojinin soru ve sıkıntıları politik alandan çıkarıp kimi vakit kültürel kimi vakit sosyo ekonomik bazen medeniyetle ilgili bazen etnik ve bölgesel meseleler olarak takdim etmesi vatan lehine bir siyaset mıdır yoksa bir nefret söylemi mi
Türkiye de tahkim edilen ırkçılık ve göçmen düşmanlığı göçmenlerin yakılmasından Altındağ da meskenlerinin yağmalanmasına kadar varan bir dizi toplumsal fay sınırının üzerinde fitili ateşlenen sistematik bir siyaset biçimi haline geldi Ötekiyle bağını kuramayan onu görmeyen dünyayı kendisinin ve kendi yurt algısının uzantısından ibaret kılan bir yüksek ben in bunda kesinlikle hissesi var Işın Eliçin ile yaptığı konuşmasında Dr Sibel Karadağ Türkiye nin göç siyasetsizliğini olabildiğince sarih bir lisanla anlatırken bunun devlet lehine iktisat politik sonuçlarını diplomatik siyaset tarafındaki kozunu Avrupa Birliği ve Avrupa Kurulu ile olan bağlantılardaki potansiyelini bir servet transferi aracı olarak nasıl kurgulandığını da söylüyordu Sonunda şu ikazla Faili silikleştirmeyelim 12
Bugün burada toplumdaki krizlerin buhranın işlenen kabahatlerin bir faili var Bu failin dünya ile vatan ortasındaki en uzak araya yerleştirilmiş sığınmacılar olmadığını bu ilgiyi bir ateş sınırı olarak tesis eden siyasal iktidarın kontrolsüz siyaseti olduğunu söylemezsek faili örtbas etmiş olmaz mıyız
Bir diğer yersiz yurtsuz sürgün entelektüel Zygmunt Bauman ırkçılıkla ötekilik ortasındaki handikabı ifşa ediyordu Ben asıl ötekiliğimi bir Yahudi olarak İsrail de yaşadım Çünkü ben İsrail Musevileri için bir Polonya Yahudisi ydim 13
Sahiden insan ne vakit vatanındadır Bir göçmen olan Hannah Arendt söylemişti Çünkü toplum ayrımcılığın insanları kan dökmeden öldürebilen toplumsal bir silah olduğunu keşfetti zira pasaportlar yahut doğum evrakları ve hatta bazen vergi beyannameleri bile artık resmî evraklar değil toplumsal ayrımcılığın kıstaslarıdır
Yarın hiç vatanı olmamış üzere dağılmak ve gömülmek mümkün tahminen sadece bu yüzden şimdi bugünden dünya vatana hakikat yola çıkılamaz mı Dar vakitleri daraldıkça daraltmak yerine tahminen dünyaya gerçek genişletmek de mümkündür
- Edward Said Yersiz Yurtsuz Metis Yay 2014
- Barbara Cassin Nostalji İnsan Ne Vakit Evindedir Kolektif Kitap 2018 s 13
- Cassin s 13
- Cassin s 14
- Edgar Morin Anne Brigitte Kern Dünya Vatan Çev Melike Hemmami Kıraç Bağlantı Yayınları İstanbul 2001 s 207 210
- Tanıl Bora Vatan Birikim Haftalık 8 Eylül 2021
- Bu hudut bahsinin bayanlar için de önemli sorun olduğunu biraz anlatmaya çalıştığım bir yazı için Işıl Kurnaz Dünyayı Onarmak Birikim Haftalık https birikimdergisi com haftalik 10919 dunyayi onarmak kadin yoksullugu ve medeni kanun Bu yazıdan sonra eğerli hocam Aksu Bora nın beni katman katman açan eleştirisi aslında neyi kastettiğimi bana işaret eden ufuk açan yazısı adalet ve bayanlar konusunda hala yol göstericim Aksu Bora 8 Mart Kıssayı Yine Yazmak https birikimdergisi com haftalik 10933 8 mart hikayeyi yeniden yazmak
- Aksu Bora https birikimdergisi com haftalik 10933 8 mart hikayeyi yeniden yazmak
- Tanıl Bora Ulusal Coğrafya ya Bakmak https birikimdergisi com guncel 983 milli cografya ya bakmak
- https twitter com TarlabasiDayani status 1519800192240914432 s 20 t 3dpXWDWtDOZ5ck1P108w
- Cenk Saraçoğlu Türkiye’nin yeni depolitizasyon alanı Ülkemde sığınmacı istemiyorum https www birgun net haber turkiye nin yeni depolitizasyon sahasi ulkemde siginmaci istemiyorum 385411
- https www youtube com watch v cp4LDOke4r4
- Zygmunt Bauman Kimlik Heretik