Hazal Yalın
Rusya basınında geçen hafta yük NATO nun Madrid tepesinde Türkiye nin tavrına yönelik haber ve yorumlardaydı BDT Ülkeleri Enstitüsü Şanghay İşbirliği Örgütü Avrasya Entegrasyon ve Kalkınma Dairesi Müdürü V Yevseyev in Zirve yalnızca Avrupa nın değil Türkiye nin de ABD tarafından yüksek derecede yönetilebilir olduğunu teyit etti yorumu dikkat cazibeli Tekrar İzvestiya da tarafların açıklamaları ortasındaki çelişkilerin altını çiziyor Gazeta RU ise Madrid mutabakatının İsveç te yarattığı siyasi tansiyonu özetliyor Nezavisimaya Gazeta da P Yakovlev müstear isim olduğu anlaşılıyor NATO doruğunun İspanya daki tesirlerini kıymetlendiriyor Son Amazon prime dizileri izle olarak Vzglyad ın Kıbrıs la ilgili özeti seçkimizde
NATO nun ikinci doğuşu
NATO tepesi İspanya nın ittifaka katılışının 40 ncı yıl dönümüyle de denk düştü 30 Mayıs 1982 de NATO nun üçüncü genişlemesinde ittifaka katılan İspanya vakitle NATO nun güney kanadında değerli bir askeri siyasi aktöre dönüştü NATO ya iştirak Madrid in dış siyasetine de besbelli değişiklikler taşıdı İspanya silahlı kuvvetlerinin inşasında ve askeri sınai kompleksinin şekillenmesinde tayin edici bir rol oynadı
Soğuk savaşın sona ermesi İspanya ya askeri harcamalarını görece düşük bir düzeyde GSYH nın yaklaşık yüzde 1 i tutma ve silahlı kuvvetlerin mevcudunu 1990 da 312 bin şahıstan 2020 başında 120 bine düşürme imkânı verdi
İspanya nın silah tedariki de fiilen NATO üyesi ülkeler tarafından sağlanıyor
Ama İspanya için NATO nun bu yük teşkil etmeme durumunun sonuna yaklaşıyoruz Madrid tepesi de bu devlet için yeni bir askeri siyasi periyodun başlangıcını teşkil ediyor Doruğun başlangıcında İspanya Başbakanı Pedro Sanchez NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ile görüştü ve savunma bütçesini 2030 a kadar GSYH nın yüzde 2 sine çıkaracaklarına kelam verdi Madrid silahlı kuvvetlerini modernize etmek blutv dizileri izle için somut adımlar atmak niyetinde olduğunu mesela toplam 2 milyar avrodan fazla tutacak olan 20 Eurofighter avcı uçağı almayı planladığını da söyledi
İspanya askeri siyasi ve uzman etraflarının temsilcilerinin çok sayıda yorumuna nazaran Madrid doruğu NATO tarihinde bir dönüm noktasına işaret ediyor çünkü örgütü SSCB nin dağılmasından sonra esas potansiyel rakibini kaybeden ittifakın içine düştüğü stratejik belirsizlik durumundan çıkartıyor Artık genel kabul gören bu tezi El Pais yorumcuları geliştiriyorlar İspanya başşehrinde ittifakın bir tıp resetlenmesi cereyan ediyor ikinci doğuşu gerçekleşiyor çünkü NATO soğuk savaştan beri gibisi görülmeyen bir savaş senaryosuna adapte olmak zorunda P Yakovlev Nezavisimaya Gazeta 27 Haziran
Zirveden beklenen çıktı
NATO dokümanında NATO nun Rusya ile karşı karşıya geliş istemediği ve Moskova için tehdit teşkil etmediği de belirtilmiş bu yüzden ittifak Rusya ile risklerin azaltılması ve günümüz krizinde yükselişin önlenmesi için kanalları muhafazayı öngörüyor Bu pratikte Ukrayna daki özel operasyonun tamamlanmasının akabinde NATO nun Rusya silahlı kuvvetleri ile askeri çatışmaların doğmasından kaçınacağı manasına geliyor ancak özel operasyon yürütüldüğü devir boyunca risk varlığı korunuyor bilhassa de Polonya nın Galiçya diye anılan Lvov İvano Frankovsk beIN CONNECT dizileri izle ve Ternopol oblastlerini Rusya ile mutabakat dışında işgal ederse
NATO nun Madrid tepesinin sonuçları bekleniyordu Tepe yalnızca Avrupa nın değil Türkiye nin de ABD tarafından yüksek derecede yönetilebilir olduğunu teyit etti Kabul edilen evraklar hatta örgütün genişlemesi bile güçlenmesi manasına gelmiyor çünkü pek çok aksiyonu mesela Ukrayna istikametindeki hareketleri imitasyon niteliği taşıyor Lakin Rusya ya yönelik askeri tehditler büyürse bizim de simetrik tehditler yaratarak yanıt vermemiz gerekecek Bunun ittifakın güvenliğinin bütün olarak güçlenmesine yardımcı olacağı çok kuşkulu V Yevseyev İzvestiya 30 Haziran
Zirveyle ilgili çelişkili açıklamalar
28 Haziran da Türkiyeli yetkililer istedikleri her şeyi aldıklarını açıkladılar Ancak yaklaşık bir buçuk aylık müzakerelerin sonucunda imzalanan evrakta ABD yaptırımlarını ilgilendiren hiçbir şey yok iadeyle ilgili tabirler de epey bulanık Finlandiya ve İsveç yalnızca Türkiye nin terörizm zanlılarının sınırdışı yahut iadesiyle ilgili müracaatlarını derhal ve özenle incelemeye kelam vermişler Bu mevzunun etrafında fırtınalar kopması boşuna değil Finlandiya Devlet Lideri Sauli Niinistö daha salı günü Helsinki nin çeşitli kimselerin yabancı devletlerin müracaatıyla iadesi konusunda eski tavrını koruyacağını açıklamıştı Misal bir açıklamayı çarşamba günü İsveç Başbakanı Magdalena Andersson da yaptı Disney plus dizileri izle ve krallığın kendi uyruklarını asla vermeyeceğini geri kalan durumların da olağan müktesebata nazaran inceleneceğini belirtti Halbuki Türkiye Adalet Bakanı Bekir Bozdağ hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak halde Ankara nın 33 PKK ve FETÖ üyesinin iadesini beklediğini keza İsveç ve Finlandiya nın iştirak sürecini takip edeceklerini söylemişti
Bir öbür dolap da Türkiye ile iki kuzey ülkesi ortasındaki mutabakatta ABD nin rolüyle ilgili Amerikan idaresinin temsilcileri şunu vurguluyorlar Washington Türkiye ye tavrını yumuşatması için hiçbir şey sunmadı Ayrıyeten Reuters in Beyaz Saray daki kaynaklara dayanarak bildirdiğine nazaran Türkiye uzun müddettir lisana getirdiği ABD F 16 savaş uçakları talebini de NATO pazarlığıyla garantiye almış değil V Solovyov M Belenkaya İzvestiya 29 Haziran
İsveç Yeşiller hükümeti mutabakatın bütün noktalarını açıklamaya çağırıyor
Erdoğan Madrid deki NATO tepesinin sonundaki basın toplantısında İsveç yetkililerinin 73 PKK üyesini Türkiye ye iade etmeye kelam verdiklerini söyledi Adalet Bakanı Bekir Bozdağ da daha evvel NTV ye Türkiye nin 21 i İsveç ve 12 si Finlandiya dan olmak üzere 33 kişinin iadesini talep ettiğini duyurmuştu Erdoğan ın kelamları üzerine yorumda bulunan İsveç Dışişleri ve Adalet Bakanı Morgan Exxen dizileri izle Johansson ise İsveç radyosuna yaptığı açıklamada ülkesinin vatandaşlarını sınırdışı etmeyeceğini açıkladı Johansson Erdoğan la görüşmede iadelerde Avrupa Konvansiyonu na bağlı kalacaklarını net halde gösterdiklerini de söyledi İsveç Yeşiller Genel Lideri Märta Stenevi hükümeti Türkiye ile mutabakatın bütün noktalarını açıklamaya çağırdı ve hükümetin hangi ödünleri verdiğini sordu İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ise daha evvel Türkiye nin iade istediğini lakin kendisinin İsveç vatandaşlarını asla iade etmeyeceklerini çok net bir formda söylediğini ileri sürmüş şöyle demişti Eğer terörist faaliyetlere bulaşmadıysanız endişelenmenize gerek yok L Tsetayev Gazeta RU 30 Haziran
Çözümsüz Kıbrıs
Kıbrıs II nci Dünya Savaşı nın bitmesinden sonra İngiltere nin nüfuz alanında kaldı 1949 da onunla birlikte NATO nun sorumluluk alanına girdi 1960 da biçimsel olarak bağımsızlığını kazandı lakin gerçekte ittifakın nüfus alanında kaldı ve mukadderatını bağımsız bir formda tayin etme talihi da yoktu 1950 lerden beri adada Rum ve Türk toplulukları ortasında çatışmalar devam ediyordu Adanın bu krizden nasıl çıkacağını NATO temel itibariyle de ABD kararlaştırdı ancak bu karar Kıbrıs halkının faydasına değildi
1960 da NATO nun başkanları ABD ve İngiltere Atina yı Kıbrıs ı da Gain tv dizileri izle Yunan devleti bünyesine alma ülküsünden vazgeçmek zorunda bıraktılar ve Londra ve Zürih te imzalanan mutabakatlar sonucu Kıbrıs Cumhuriyeti ilan edildi Mutabakatlar bu sırada adada yaşayan Rum ve Türklerin eşit haklara sahip olduğunu öngörüyordu
Washington bu çatışmada Türkiye nin tarafını tuttu ve Kıbrıslı Türklerin haklarının savunulmasında ve genişletilmesinde onun yanında yer aldı Türkiye ye NATO nun güney kanadında Yunanistan dan daha güçlü bir müttefik gözüyle bakıyorlardı
1963 e kadar ada topraklarında ittifakın askeri üslerinden diğer SSCB nin güneyini hedefleyen Amerikan nükleer başlıklı füzeleri de konuşlandırıldı Türkiye ABD ve NATO nun Yakın ve Orta Doğu daki menfaatlerinin korunmasında daha sadıktı
1974 te ülkenin fiili yöneticisi durumundaki polis ve zımnî servis şefi Dimitrios İoannidis ABD nin denetiminden çıktı ve Kıbrıs ta iktidarı zorla ele geçirme kararı aldı Askeri operasyonların direkt yöneticiliği de Kıbrıs Ulusal Muhafız subaylarına verildi 15 Temmuz sabahın erken saatlerinde bunlar isyana giriştiler başkanlık sarayını ele geçirmeye ve Kıbrıs Cumhuriyeti Lideri Başpiskopos Makarios u öldürmeye çalıştılar
19 Temmuz da Kıbrıs sorunuyla ilgili BM GK toplantısı yapıldı Ancak 20 Temmuz da Türk birlikleri adaya girdiler böylelikle devlet netflix dizileri izle içi çatışma Türk Yunan cepheleşmesi formunda yeni bir kademeye vardı
Bu günlerde ABD Kıbrıs ın mukadderatını halkın menfaatlerini düşünmeden tayin ediyordu En kıymetlisi NATO nun stratejik mevzilerinin korunmasıydı Washington niyetlerini gizlemiyordu bu ittifak üyeleri ortasında barış ve mutabakat gerektiriyordu İkinci niyeti de Sovyet nüfuzunu bastırmaktı Halkın çaresizliği kimseyi heyecanlandırmıyordu
Neticede ABD Kıbrıs ta büyük çaplı askeri harekâtları engellemeyi başardı fakat çatışmanın kendisi hâlâ çözülmüş değil Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ni bağımsız bir devlet olarak Türkiye den diğer hiç kimse tanımasa da Ada Rum ve Türk kesitleri ortasında bölünmüş durumda Vzglyad 1 Temmuz